Ενώ η ελληνική οικονομία  συμπληρώνει το έκτο έτος της διαρθρωτικής κατάρρευσής της, με συρρίκνωση ΑΕΠ πλέον του 25% και ανεργία του 27-28%, υπάρχει, ακόμη, μία σχολή «σκέψης» (ή πλάνης, αυταπάτης, πλαναισθησίας και ιδεοληψίας;) σύμφωνα με την οποία έως το 2008-2009 η ελληνική οικονομία πήγαινε σχεδόν καλά (διότι άλλωστε «κανείς δεν είναι τέλειος»), υπήρχε «ανάπτυξη» κ.λπ., αλλά μετά το 2010 ήρθε η λιτότητα και η κρίση λόγω είτε  διεθνούς συνωμοσίας, είτε λαθών και ανεπαρκειών πολιτικής, είτε ιδεολογικών επιλογών.

Είναι η ίδια σχολή «σκέψης» που έβλεπε στην Ελλάδα της πρώτης δεκαετίας του ευρώ, είτε μόνον μία «ισχυρή οικονομία» ή μία «θωρακισμένη οικονομία», είτε και μία  αναπτυσσόμενη  οικονομία της οποίας όμως έπασχε η κοινωνική διανεμητική πλευρά της,  αγνοώντας δηλαδή, και στην μία και στην άλλη περίπτωση,  το θεμελιακό παραγωγικό πρόβλημα που είχε η οικονομία εξαρχής, δηλαδή ήδη από την δεκαετία του 1990, και παραβλέποντας την επιδείνωσή του έκτοτε.

Είναι η ίδια σχολή «σκέψης» που ανακάλυπτε ένα νέο πρότυπο οικονομικής «ανάπτυξης», το «μεσογειακό» που, υποτίθεται βασιζόταν στην «κατανάλωση», και που υποτίθεται, διαφοροποιούταν από το «ασιατικό», το οποίο βασιζόταν στην «παραγωγή». Σχολή «σκέψης» η οποία παρέβλεπε στοιχειώδη θεμελιώδη της οικονομίας βλέποντας βελτιώσεις ανταγωνιστικότητας όταν ελάμβαναν χώρα μεγάλες μειώσεις της εγχώριας παραγωγής, βλέποντας επιτυχή «Έτη Ανταγωνιστικότητας» διευρύνοντας περαιτέρω τον δημόσιο τομέα των «αγροφυλάκων» και των συμβασιούχων κ.ο.κ.

Σχολή «σκέψης» που «ζει και βασιλεύει», προσπαθώντας, ακόμη και σήμερα, να αποδώσει την ελληνική διαρθρωτική κατάρρευση που λαμβάνει χώρα από το 2008 και εντεύθεν σε εξωγενείς παράγοντες, όπως η τρόικα των ΔΝΤ-Ε.Ε.-ΕΚΤ (ξεχνώντας ότι και αυτοί οι ίδιοι αναπαρήγαγαν τα περί «ανάπτυξης», «σύγκλισης» κοκ)  ή σε συγκυριακούς παράγοντες, όπως οι οικονομικές-πολιτικές επιλογές του 2008, του 2009, του 2010, του 2011, του 2012, κ.ο.κ κατά το «διαλέγετε και παίρνετε» ανάλογα με τυχόν κομματικές- πολιτ(ευτ)ικές, αρχηγικές κλπ.  «προτιμήσεις» και ανάλογα με την επιλογή χρόνου «δικαίωσης».

Αυτή η σχολή «σκέψης» παραβλέπει ή αγνοεί τα θεμελιώδη διαρθρωτικά προβλήματα που η ίδια συσσώρευσε επί σειρά ετών, και δεκαετιών, με αποτέλεσμα να καταστήσει την ελληνική οικονομία και την ελληνική κοινωνία «αδύνατο κρίκο» της Ευρωζώνης. Η ελληνική οικονομία πριν από την κρίση του 2008-2009 δεν ήταν μία υγιής και «ισχυρή» ή «θωρακισμένη» οικονομία, ήταν μία ασθενής οικονομία στα πρόθυρα της «διαρθρωτικής κατάρρευσης», η οποία επήλθε με, διεθνώς και εγχωρίως, ηχηρό τρόπο.

Η υποτιθέμενη «ισχυρή» και «θωρακισμένη» ελληνική οικονομία έπασχε από μία σοβαρότερη εκδοχή αυτού που στην οικονομική βιβλιογραφία έχει αποκληθεί «ολλανδική ασθένεια». Ενδεχομένως πρέπει να αρχίσουμε να μιλάμε για την «ελληνική ασθένεια». Η «ολλανδική ασθένεια» αναφέρεται στην συρρίκνωση των παραγωγικών μεταποιητικών δυνατοτήτων μιας οικονομίας για ανταγωνιστικά διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα λόγω της αυξημένης εκμετάλλευσης φυσικών πόρων (στην ολλανδική περίπτωση ήταν η ανακάλυψη εκμεταλλεύσιμων πόρων φυσικού αερίου στη Βόρεια θάλασσα). 

Στην ελληνική περίπτωση όμως η «Ολλανδική ασθένεια» υπήρξε δριμύτερη, καθώς δεν ανακαλύφθηκαν εδώ εκμεταλλεύσιμοι φυσικοί πόροι,  αλλά απλά το προνόμιο της Ελλάδας να είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης κατά την διάρκεια της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, λειτούργησε, εντέλει, ως μηχανισμός δριμείας “Ολλανδικής ασθένειας” στην ελληνική οικονομία.  

Την πλήρη ανάλυση του γιατί η ελληνική οικονομία έπασχε, πριν την κρίση, από σοβαρότερη εκδοχή της «ολλανδικής ασθένειας» μπορείτε να διαβάσετε στην  μελέτη μας,  με τον  Δημήτρη Α. Ιωάννου,  και υπό τον τίτλο  «Ελλάδα: θύμα ακραίας λιτότητας ή δριμείας “Ολλανδικής ασθένειας”;»  που δημοσιεύεται στο «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» τεύχος 18, Αυγούστου-Σεπτεμβρίου 2013.

Προτείνουμε εκεί μία  ερμηνεία του γιατί η πορεία του ΑΕΠ, η οποία είναι πολύ δυσμενέστερη απ’ ό,τι είχε αρχικά προβλεφθεί, και η οποία είναι καθοριστική όσον αφορά το θέμα της βιωσιμότητας του χρέους, δεν μπορεί να αποδοθεί απλά σε «πολιτικές λιτότητας».  

Σύμφωνα με την ανάλυσή μας η κρίσιμη ερμηνευτική παράμετρος σχετικά με το ζήτημα αυτό αφορά την διαμόρφωση μίας θεμελιώδους διαρθρωτικής ανισορροπίας μεταξύ των τομέων των “διεθνώς εμπορευσίμων” και των “διεθνώς μη εμπορευσίμων” αγαθών και υπηρεσιών στους κόλπους της ελληνικής οικονομίας, και της επιμέρους σύνθεσης αυτών των τομέων. Ανισορροπίας η οποία ήδη πριν την είσοδο της Ελλάδας  στην ευρωζώνη οδηγούσε την ελληνική οικονομία  στα όρια της διαρθρωτικής κατάρρευσης και η οποία μετά την είσοδο στην ΟΝΕ επιδεινώθηκε περαιτέρω επιτείνοντας τους αντιπαραγωγικούς διαρθρωτικούς μετασχηματισμούς που έλαβαν χώρα στην ελληνική οικονομία τα προηγούμενα έτη. 

* O κ. Χρήστος Α. Ιωάννου είναι  Οικονομολόγος.

Πηγή: Capital