Γράφει ο Μιχάλης Πεγκλής*

Δημοσιεύθηκε στο Αττικό Βήμα στις 25 Οκτωβρίου 2013

Την ημέρα που βλέπαμε στην τηλεόραση τον δημοτικό αστυνομικό στο Λονδίνο να κόβει κλήση στη Μερσεντές της κυρίας Κλίντον, πολλοί συμπολίτες μας θα είπαν: «Βλέπεις; Αυτοί δεν έχουν τους δικούς μας πολιτικούς…» Στην εγχώρια σκηνή, την ίδια στιγμή ακούγαμε βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ να καταγγέλει ως «πολιτική» την απόφαση της φορολογικής διοίκησης να του επιβάλει πρόστιμο για αδήλωτα εισοδήματα. Θα πείτε τι σχέση έχει το ένα με το άλλο. Κι όμως έχει.

Στη Μεγάλη Βρεταννία, είναι αδιανόητο πολιτικός που πιάστηκε στην τσιμπίδα της εφορίας να την κατηγορεί για «πολιτικά κίνητρα». Συνηθέστερη είναι η εικόνα δημόσιας απολογίας. Όλοι θυμόμαστε σκηνές με επώνυμους να ζητούν δημόσια συγγνώμη «από την οικογένειά τους και από τους πολίτες» για κάτι που έκαναν και πιάστηκαν. Αντίστοιχα, συχνά διαβάζουμε για πρόστιμα που επιβάλλονται σε πολιτικούς ακόμη και για ασήμαντη αφορμή. Στην Ελλάδα δεν διαβάζουμε συχνά για τις κλήσεις που κόβονται σε αυτοκίνητα επωνύμων και δη πολιτικών, ενώ είναι περίπου κανόνας ο πολιτικός που κατηγορείται από τη δικαιοσύνη να θεωρεί τον εαυτό του «θύμα πολιτικής σκευωρίας». Τυχαίο;

Για να σώσει την υπόληψή του ο «επώνυμος» προχωράει σε δημόσια απαξίωση του θεσμού που έχει απέναντί του. Αυτό από μόνο του θα έπρεπε να διώκεται και με επιβαρυντικό τρόπο, όπως, αντίστροφα, η ειλικρινής μεταμέλεια ενώπιον της δικαιοσύνης αποτελεί στοιχείο που επιφέρει ευνοϊκότερη ποινή, καθώς, εκτός από τεκμήριο σωφρονισμού, οικοδομεί και το κύρος της Δικαιοσύνης. Τη στιγμή που ο πολιτικός αμφισβητεί τους θεσμούς της πολιτείας που, υποτίθεται δια του πολιτικού του βίου, προσπαθεί να βελτιώσει, πως περιμένουμε να τους σέβεται ο πολίτης;

Για να φτάσεις να μπορείς να δίνεις «κλήση» στη λιμουζίνα της «Χίλλαρυ», πρώτα πρέπει να έχεις κατακτήσει ένα επίπεδο ωριμότητας των θεσμών. Η φορολογική διοίκηση είναι στην καρδιά της πολιτείας, καθώς στους ώμους της στηρίζονται τα κρατικά έσοδα και άρα το επίπεδο υποδομών, κοινωνικών υπηρεσιών, παροχών και αλληλεγγύης της οργανωμένης πολιτείας. Για να σέβεται ο πολίτης τους θεσμούς πρέπει αυτοί να λειτουργούν σε ένα υψηλό επίπεδο ποιότητας και ισότητας στη μεταχείριση όλων. Αυτό δεν γίνεται «δια αποφάσεως» αλλά δια πολλών μικρών, καθημερινών αποφάσεων σε βάθος πολλών χρόνων. Η οικοδόμηση θεσμών δεν είναι δημοφιλής πρακτική για τον πολιτικό, καθώς το αποτέλεσμα δεν είναι γρήγορα ορατό και δεν μεταφράζεται σε «ψήφους». Αντίθετα, η αποδόμηση θεσμών κατά βάση ξεκινάει από τον τρόπο που ο πολιτικός τους περιφρονεί και τους παρακάμπτει.

Για το ΣΔΟΕ, για παράδειγμα, προϋποθέτει να έχει έμπρακτα δείξει σε βάθος χρόνου τη φερεγγυότητα στην άσκηση του λειτουργήματός του.

Περιπτώσεις όπως η μεγάλη καθυστέρηση στον πλήρη έλεγχο της «Λίστας Λαγκάρντ» από τον ίδιο θεσμό σίγουρα δεν καλλιεργούν ευνοϊκό έδαφος στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης με τους πολίτες. Όλα έχουν δύο όψεις. Αυτό είναι που κατέκτησαν οι ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης και μία βασική διαχωριστική γραμμή με τον υπόλοιπο κόσμο.

Όσο δεν έχουμε ακόμη καταστήσει αδιανόητο να αμφισβητείται η ακεραιότητα του κράτους όταν ελέγχει τη φοροδιαφυγή, μην περιμένουμε να έχουμε Τροχαία ικανή να αντιμετωπίζει όλους τους πολίτες ισότιμα και χωρίς εξαιρέσεις. Με αυτό δεν υποτιμούμε το έργο του κ. Δένδια στο οικείο Υπουργείο, που ανήκει σε αυτούς που οικοδομούν τους θεσμούς και αυτό αναγνωρίζεται ευρύτατα σήμερα, όχι μόνο από τον πολιτικό του χώρο.

Υ.Γ.: Στη Μεγάλη Βρεταννία άλλος αστυνομικός πριν πολλά χρόνια είχε κόψει κλήση στο αυτοκίνητο της τότε Πρωθυπουργού Θάτσερ που είχε σταθμεύσει παράνομα έξω από κάποιο υπουργείο. Η αστυνομία συμβολικά στο τέλος του χρόνου τον ανέδειξε ως τον αστυνομικό της χρονιάς! Στη δική μας χώρα, πρώην βουλευτής αρνήθηκε τον έλεγχο αστυνομικών στο αυτοκίνητό του, χτύπησε ελαφρά έναν από αυτούς προσπαθώντας να διαφύγει και μετά δημόσια έβριζε τον τότε υπουργό Προστασίας του Πολίτη. Του επιβλήθηκε κάποια ποινή συμμόρφωσης και παραδειγματισμού για αυτό;

*Ο Μιχάλης Πεγκλής είναι Σύμβουλος Δημόσιας Πολιτικής, Ερευνητής του Centre for European Studies στις Βρυξέλες και του Centre for National Strategic Studies στη Σανγκάη

Πηγή: Αττικό Βήμα