Γράφει ο Γιώργος Καισάριος

Δημοσιεύθηκε στο www.capital.gr

 

Στην οικονομική θεωρία, πρώτος ο Μαρξ ανέπτυξε την ιδέα της συσσώρευσης και καταστροφής του πλούτου (κεφαλαίου) με βάση την οικονομική κυκλικότητα. Στη συνέχεια ο Αυστριακός οικονομολόγος Schumpeter επέκτεινε την θεωρία αυτή που σήμερα ξέρουμε ως creative destruction, ή στα ελληνικά, δημιουργική καταστροφή.

Στην Ελλάδα όμως όχι μόνο δεν θέλουμε αλλαγές, αλλά κάνουμε το παν να δικαιολογήσουμε το παρελθόν, με σκοπό να μην πάμε μπροστά. Για παράδειγμα, ενώ σε όλο τον κόσμο τα καταστήματα σε όλες τις μεγάλες πόλεις είναι ανοιχτά τις Κυριακές, στην Ελλάδα έχουμε κολλήσει στα δικαιώματα των εργαζόμενων με σκοπό να αποτρέψουμε κάτι τέτοιο.

Νομίζω ότι συμφωνούμε στο ότι κάθε μικρομάγαζο σε κάθε γειτονιά δεν θα επιζήσει. Όχι μόνο λόγω της τωρινής κρίσης, αλλά κυρίως διότι αλλάζουν οι καιροί, οι αντιλήψεις καθώς και οι καταναλωτικές συνήθειες των ανθρώπων.

Σήμερα, η Κυριακή δεν είναι μόνο μέρα ξεκούρασης αλλά και μέρα διασκέδασης. Επίσης, λόγω φόρτου εργασίας, πολλοί άνθρωποι δεν προλαβαίνουν να κάνουν τα ψώνια τους τις καθημερινές.

Είναι επίσης δεδομένο ότι οι καιροί ευνοούν τα μεγάλα εμπορικά καταστήματα και γενικά τα Malls, που τα έχουν όλα σε ένα μέρος, ενώ παράλληλα προσφέρουν και το στοιχείο της διασκέδασης και την δυνατότατα να γευματίσεις έπειτα από μια σκληρή μέρα shopping therapy.

Το ότι όμως ευνοούνται τα μεγάλα πολυκαταστήματα και τα Malls, δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να αποτρέψουμε την λειτουργία τους τις Κυριακές ή ότι θα πρέπει να κάνουμε το παν προκείμενου να ευνοήσουμε τα μικρά καταστήματα. Αν η αγορά αποφασίσει ότι τα μικρά καταστήματα δεν πρέπει να υπάρχουν πια, τότε αυτή η απόφαση θα πρέπει να γίνει αποδεκτή.

Διότι είτε μας αρέσει είτε όχι, αυτή είναι η επιλογή της κοινωνίας (κοινωνία = αγορά). Η κοινωνία είναι αυτή που αποφασίζει τι είναι το καινούργιο και ποια τάση θα επικρατήσει, όχι κάποιοι που κάνουν (ή νομίζουν ότι κάνουν δηλαδή) κεντρικό πολιτικό σχεδιασμό.

Οι μηχανές ΦΑΞ σήμερα έχουν σχεδόν καταργηθεί και αντικατασταθεί με το email. Θα έπρεπε δηλαδή να εμποδίσουμε την εξέλιξη του Internet με σκοπό να μην χαθούν θέσεις εργασίας στις εταιρείες που κατασκευάζουν μηχανές ΦΑΞ; Νομίζω πως όλοι συμφωνούν ότι κάτι τέτοιο είναι αστείο.

Το ότι κάποιος έχει το πλεονέκτημα σήμερα, δεν σημαίνει ότι πρέπει να τον εμποδίσουμε να έχει αυτό το πλεονέκτημα. Το πλεονέκτημα το έχει διότι ενδεχομένως ήταν ο πρώτος που προσαρμόστηκε στα νέα δεδομένα ή ήταν αυτός που ανακάλυψε αυτό το κάτι το καινούργιο που αγκάλιασε η κοινωνία.

Όπως δεν πρέπει να σταματήσουμε την τεχνολογική πρόοδο στο όνομα του να μην καταργηθούν θέσεις εργασίας που σήμερα γίνονται αυτόματα από ηλεκτρονικούς υπολογιστές, έτσι δεν πρέπει και δεν έχουμε το δικαίωμα να εμποδίσουμε την πρόοδο στο θέμα της λειτουργίας των καταστημάτων.

Κάτι τέτοιο απειλεί όχι μόνο την πρόοδο της κοινωνίας μας, αλλά είναι προστατευτισμός της συντήρησης και του παλαιού.

Δυστυχώς κύριοι το μοντέλο του εμποράκου έχει τελειώσει. Όχι ότι όλα τα μικρά εμπορικά καταστήματα θα κλείσουν, αλλά σίγουρα θα μειωθεί ο αριθμός τους και σίγουρα θα κλείσουν τα καταστήματα που δεν θέλουν να προσαρμοστούν στις νέες ανάγκες και τάσεις της κοινωνίας.

Στην Ελλάδα ποτέ δεν έχουμε αγκαλιάσει την δημιουργική καταστροφή. Ίσως διότι ουδέποτε ήμασταν αυτοί που καινοτομούσαμε. Στην Ελλάδα αντί για δημιουργική καταστροφή, είχαμε πάντα δημιουργικό συντηρητισμό, ή αλλιώς, πως να κάνουμε το παν να μην αλλάξουμε, να μην προσαρμοστούμε στις νέες τάσεις και δεδομένα και πως να βρούμε καταφύγιο στο παρελθόν της μιζέριας.

Αυτό κάποτε θα πρέπει να πάψει. Και καλό είναι να πάψει απελευθερώνοντας το ωράριο και όποιος θέλει να δουλέψει ας μείνει ανοιχτός και 24/7/365 αν θέλει. Είτε μας αρέσει είτε όχι, η εποχή του εμποράκου έχει τελειώσει και θα πρέπει να αγκαλιάσουμε αντί να πολεμάμε το νέο, διότι μέσα από την δημιουργική καταστροφή καλυτερεύει η κοινωνία, όχι μέσα από τον δημιουργικό συντηρητισμό.

george.kesarios@capital.gr

 

Πηγή: Capital