Γράφει ο Ευθύμιος Π. Πέτρου

Δημοσιεύθηκε στην Εστία στις 24 Φεβρουαρίου 2014

Η χθεσινή ημέρα σήμανε την αυγή μίας νέας εποχής όχι μόνον για την Ουκρανία, αλλά και για ολόκληρη την Ευρασιατική γεωγραφική οντότητα

Έδειξε ότι η εποχή κατά την οποία οι γεωπολιτικές πραγματικότητες υπαγορεύονταν – και όταν δεν υπαγορεύονταν επιβάλλονταν – από τις «Μεγάλες Δυνάμεις» έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Άλλωστε η εποχή αυτή του διπολισμού, κράτησε μόλις τέσσερις δεκαετίες. Όσο διαρκούσε ο Ψυχρός Πόλεμος. Απλώς ο κόσμος και ιδιαιτέρως η Ευρώπη, χρειάσθηκαν περίπου άλλες τόσες δεκαετίες για να συνειδητοποιήσουν ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει. Ίσως διότι η Ευρώπη (ανατολική και δυτική) κουρασμένη από τους μεγάλους πολέμους του 20^ού αιώνος, βολευόταν να αφήνη τις υπερδυνάμεις να ανησυχούν και να προετοιμάζονται για το μέλλον.

Φαίνεται λοιπόν ότι η νέα ημέρα της Ουκρανίας διαμορφώνεται ανεξαρτήτως της θελήσεως των τέως υπερδυνάμεων, ασχέτως προς το γεγονός ότι η πορεία των πραγμάτων αποβαίνει προς όφελος κάποιων άλλων. Είναι επίσης αδιαμφισβήτητο ότι η επομένη περίοδος θα είναι εξαιρετικά δύσκολη για τους Ουκρανούς και για την ενότητα του κράτους τους, το οποίο δεν έχει και πολλά χρόνια ανεξαρτησίας. Να μην λησμονούμε ότι σε αντίθεση με άλλες χώρες που κατέστησαν ανεξάρτητες με την πτώση του κομμουνιστικού συστήματος η Ουκρανία δεν προϋπήρχε ως κράτος, αλλά προ της σοβιετικής περιόδου, δεν ήταν παρά μόνον επαρχία της τσαρικής Ρωσίας.

Η Ουκρανία είναι κράτος (αλλά και έθνος) νεοσύστατο. Γι’ αυτό διατηρεί έντονα στοιχεία διχασμού, εξ αιτίας των οποίων μπορεί να οδηγηθή και σε διχοτόμηση. Την οποία βεβαίως θα υποδαυλίσουν εξωτερικοί παράγοντες και, μάλιστα αυτοί που θίγονται από την ανατροπή του καθεστώτος που είχε φέρει ως πρόεδρο τον Γιανουκόβιτς. Και που θα επιδιώξουν να διατηρήσουν επιρροές τουλάχιστον σε ένα τμήμα της Ουκρανίας, αφού δεν κατορθώνουν να τις κρατήσουν σε ολόκληρη. Σε κάθε περίπτωση, στον χάρτη της περιοχής θα δούμε γεωστρατηγικές ανακατατάξεις, που ίσως τώρα δεν μπορούμε να προβλέψουμε.

Αυτά βεβαίως είναι ζητήματα που θα διαφανούν με όσα θα διαμορφωθούν κατά τους επόμενους μήνες εν όψει και των εκλογών της 25^ης Μαΐου, κατά τις οποίες φαίνεται πολύ απίθανο να δούμε και πάλι υποψήφιο τον απελθόντα Γιανουκόβιτς. Οι εικόνες χλιδής μετά το άνοιγμα των θυρών του ανακτόρου του, που ήταν άβατο για τους κοινούς θνητούς, του εστέρησε και την τελευταία πιθανότητα να προβάλη τον εαυτό του ως δημοκρατικό ηγέτη της χώρας.

Σήμερα μπορούμε μόνον να αξιολογήσουμε τα πρώτα συμπεράσματα μετά την «μεγάλη νύκτα». Όπου απεδείχθη ότι δεν ζούμε πλέον στο 1968. Οι παλαιότεροι ενθυμούνται τα σοβιετικά άρματα μάχης που τότε εσάρωσαν την «Άνοιξη της Πράγας». Απεδείχθη επίσης αυτό που είχαμε όλοι αντιληφθή κατά την «Αραβική Άνοιξη» της Αιγύπτου. Ότι μόνον το συγκροτημένο ένοπλο τμήμα της κοινωνίας, δηλαδή ο Στρατός, μπορεί να γύρη την πλάστιγγα σε οποιαδήποτε περίπτωση τέτοιας μεγάλης αναταραχής.

Το καθεστώς Μουμπάρακ ανετράπη όταν ο Στρατός έλαβε σαφή θέση εναντίον του. Το καθεστώς Γιανουκόβιτς ανετράπη όταν ο Ουκρανικός Στρατός απεφάσισε να μην συμμετάσχη στην καταστολή. Όταν δηλαδή τον άφησε στην τύχη του. Διαφορετικά θα μπορούσε, να είχαμε δει καταστάσεις ανάλογες εκείνων της πλατείας Τιενανμέν. Η διαφορά είναι ότι πλέον δεν υπάρχει καθεστώς που να μπορή να επιβιώση όταν αίμα ρέει στους δρόμους. Αυτό όσον αφορά τουλάχιστον στην Ευρώπη, διότι σε νοτιοαμερικανικές χώρες, ακόμη και σήμερα, οι ανοχές των κοινωνιών είναι διαφορετικές και η αξία της ανθρώπινης ζωής πολύ χαμηλότερη.

Και κάτι για τα δικά μας μέσα ενημερώσεως και την κάλυψη των γεγονότων. Ακούσαμε πριν λίγες ημέρες, από μεγάλο κανάλι, την εκτίμηση ότι οι διαμαρτυρόμενοι Ουκρανοί είναι «ακροδεξιοί και skinheads». Χθες άλλος τηλεοπτικός αστήρ εσχολίασε ότι η έκβασις της καταστάσεως, δηλαδή η απελευθέρωσις της πρώην προέδρου Τιμοσένκο η οποία έγινε ενθουσιωδώς δεκτή από τα πλήθη, ήτο η εξέλιξις που δρομολογούν «οι υπερδυνάμεις». Πέρα από την άγνοια, η οποία είναι σε μεγάλο βαθμό συγγνωστή, διαφαίνεται και μια εμπάθεια που ούτε από τα γεγονότα δικαιολογείται, ούτε συμβάλλει στην αβίαστη ενημέρωση.