Γράφει ο Παναγιώτης Ευαγγελόπουλος*

Δημοσιεύθηκε στο facebook στις 17 Οκτωβρίου 2014

 Φωτογραφία: μαχήτρια Πεσμεργκά, Pinterest Edder Ruiz

Μια βραδιά σοφίας και γνώσης για το τι συμβαίνει στην Μέση Ανατολή και στον ευρύτερο Αραβικό κόσμο, μας προσέφεραν χθες οι καθηγητές Αστέρης Χουλιάρας (Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου) και Αλέξανδρος Κούτσης (Πάντειο Πανεπιστήμιο), στην εκδήλωση που διοργάνωσε στην Πλάκα επί της οδού Ηπίτου 17Β, το Αμερικάνικο Κολλέγιο της Ελλάδος και συγκεκριμένα το Ινστιτούτο Διπλωματίας και Παγκοσμίων Σχέσεων που διευθύνει ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος.

Σε έναν χώρο οικείο από τα φοιτητικά μας χρόνια, ο αδελφικός μου φίλος Αστέρης Χουλιάρας, ξεδίπλωσε με το μοναδικό του expertise την οικονομετρική προσέγγιση του Paul Collier για τις ένοπλες εξεγέρσεις αποδίδοντας στο Ισλαμικό Χαλιφάτο ότι αυτό που το σχημάτισε, το κινητοποίησε, το δυνάμωσε και το άνδρωσε είναι η εκτεταμένη λαφυραγωγία που ακόμη σήμερα πουλώντας άφθονο πετρέλαιο στα 50 ευρώ δηλαδή περίπου στην μισή τιμή της διεθνούς αγοράς, βρίσκει άφθονους αγοραστές κυρίως μέσω Τουρκίας και μάλιστα με την διαμεσολάβηση ακόμη και Κούρδων που κατά τα άλλα τους αντιμάχονται λυσσαλέως. Με αυτόν τον τρόπο το Ισλαμικό Χαλιφάτο εξακολουθεί να πλουτίζει και να δυναμώνει, πολλώ δε μάλλον με την αρπαγή όλων των αποθεματικών χρυσού και σκληρών συναλλαγματικών διαθεσίμων από τις τράπεζες σημαντικών πόλεων που έχει καταλάβει και την χρήση βιομηχανικών μονάδων και άλλων πόρων από τις ευρύτερες περιοχές, από το Ιράκ και την Συρία στις οποίες έχει επεκταθεί. Σε όλα αυτά εάν προσθέσουμε τις χρηματικές ροές που καταλήγουν στο Ισλαμικό Χαλιφάτο από όλον τον κόσμο, από κρυφούς υποστηρικτές, από Άραβες πρίγκηπες μέχρι επιχειρηματίες, μπορούμε άνετα να συμπληρώσουμε την εικόνα της μεγαλύτερης δύναμης πυρός του Ισλαμικού Χαλιφάτου που αναμφίβολα είναι η Χρηματοοικονομική του Ευρωστία.

Ο Αστέρης με τους πίνακες του, τα διαγράμματα του, τον πλούτο των ποσοτικών του δεδομένων και την ισχυρή του ανάλυση τόσο θεωρητική όσο και εμπειρική, μας άφησε για μια ακόμη φορά κατά πολύ πλουσιότερους για το τι συμβαίνει απέναντι από την Κύπρο και τα νησιά μας, στη Μέση Ανατολή που ορίζει ανατολικά μας τον ευρύτερο γεωπολιτικό μας χώρο. Ο Αστέρης κατέληξε αισιόδοξος για τον θνησιγενή χαρακτήρα του Ισλαμικού Χαλιφάτου, αρκεί βέβαια η Δύση αντί να το πολεμήσει στρατιωτικά να επιλέξει να το στραγγίσει χρηματοδοτικά. Αυτό ισχυρίστηκε είναι εφικτό και από την στιγμή που θα επισυμβεί, η στρατιωτική ήττα του Ισλαμικού Χαλιφάτου θα είναι θέμα ολίγου χρόνου.

Ο καθηγητής Αλέξανδρος Κούτσης πραγματοποίησε μία εμβριθέστατη ανάλυση της ιδεολογικής, θρησκευτικής, κοινωνικής και πολιτικής συγκρότησης του Ισλαμικού Χαλιφάτου σε σχέση με την ιστορία της περιοχής αλλά και της δομής του σύγχρονου Αραβικού κόσμου. Μας την παρουσίασε με μία εξαιρετική ιστορική ανασκόπηση, η οποία κατέληξε στην σύγχρονη διαμόρφωση της, με τον εκφυλισμό της Αραβικής άνοιξης που παρότι συνώνυμη με τον Αραβικό Φιλελευθερισμό, της υπερίσχυσης δηλαδή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας στον Αραβικό κόσμο, θέση που τόσο θερμά υποστηρίζει ο καθηγητής Αλέξανδρος Κούτσης και της οποίας ζηλωτής είναι ο ίδιος ως της μόνης διεξόδου του Αραβικού κόσμου από τον αυταρχικό Ισλαμικό μεσαίωνα, του Ενός Θρησκευτικού και ταυτόχρονα Πολιτικού Αρχηγού, του περιβόητου και επονομαζόμενου Χαλίφη.

Ο καθηγητής Αλέξανδρος Κούτσης γεννημένος ο ίδιος στον Αραβικό κόσμο, με γνώση της Αραβικής ως της δικής του γλώσσας, έδειξε ότι η δημοκρατία είναι η μόνη δύναμη αναμόρφωσης του Αραβικού κόσμου για την οριστική του έξοδο από τον αυταρχισμό, την τρομοκρατία, τον θρησκευτικό φανατισμό, την υπανάπτυξη και την φτώχεια. Παρ’ όλα αυτά κατέληξε πολύ απαισιόδοξος, υποστηρίζοντας ότι η μάχη εναντίον του Ισλαμικού Χαλιφάτου θα διαρκέσει τουλάχιστον δέκα χρόνια με πολύ αίμα και βαρβαρότητες μέχρι εκείνη την μακρινή χρονική στιγμή της οριστικής του ήττας.

Η κύρια αιτία αυτής της απαισιόδοξης πρόβλεψης του είναι η δύναμη της θρησκευτικής ιδεολογίας που έχει κατακλύσει τον σουνιτικό μουσουλμανικό κόσμο με την παλινόρθωση των προγονικών θρησκευτικών δοξασιών περί της ιδρύσεως ενός, αυτού καθεαυτού, Ισλαμικού Κράτους με αρχηγό τον σοφό και ισχυρό Χαλίφη πάνω στις αρχές του Σαλαφισμού, του Ουαχαμπισμού και της Σαρίας. Αναπόφευκτα αυτό οδηγεί σε έναν διαρκή ιερό πόλεμο, το Τζιχάντ, ο οποίος ποτέ δεν ηττάται και επιπλέον μετά από κάθε νίκη του, επιζητά την επόμενη νίκη σε έναν δρόμο ατέλειωτης επέκτασης. Κατά τον καθηγητή Αλέξανδρο Κούτση ο παραμερισμός και η κατασυκοφάντηση των Αδελφών Μουσουλμάνων που υποστηρίζουν την δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και εναντιώνονται σφόδρα στην Ενός Ανδρός Αρχή, του Χαλίφη, οδήγησε πολύ λανθασμένα την Δύση να επιλέξει έναν στυγνό στρατιωτικό πραξικοπηματία τον Σίσι και να αποκαθηλώσει έναν δημοκρατικά εκλεγμένο Πρόεδρο τον Μόρσι. Αυτό έγινε προς χάριν των στενών συμμάχων των ΗΠΑ, της Δυναστείας των Σαούντ στην Σαουδική Αραβία, που ως Ουαχαμπιστές με Βασιλιά του Ενός Ανδρός Αρχή δεν ήθελαν η Αίγυπτος να γίνει χώρα από αυταρχικού καθεστώτος σε δημοκρατικό.

Αυτό απετέλεσε την θρυαλλίδα για την έκπτωση και τον εκφυλισμό της Αραβικής Άνοιξης και της μετατροπής της από ελπίδα σε τρόμο, με την ανάπτυξη μέσα από τα σπλάχνα της και κυρίως μέσα από την Συριακή Αντιπολίτευση, του ISIS δηλαδή του Islamic State of Iraq and Syria, του αποκαλούμενου και κυριολεκτικά Ισλαμικού Χαλιφάτου.

Κατά τον καθηγητή Αλέξανδρο Κούτση, όλες οι δυνάμεις που αναπτύσσονται στην περιοχή έχουν συμφέρον την μη αποδυνάμωση του ΙΣΙΣ. Ο Άσαντ προτιμά να αποδυναμώνεται η Συριακή αντιπολίτευση, η Τουρκία για να έχει αυξημένο ρόλο στην περιοχή μαζί με τα οικονομικά οφέλη ενώ ταυτόχρονα, οι πολύ εχθρικοί προς αυτήν, Κούρδοι της Συρίας κατατροπώνονται από το ΙΣΙΣ. Η Δύση αμήχανη και χωρίς σχέδιο παρακολουθεί τις εξελίξεις, με ασθμαίνουσα παρέμβαση ελπίζοντας στην διαρκή και μακρά αποδυνάμωση και εν τέλει στην μακροχρόνια αλληλοκαταστροφή των εμπλεκομένων, περιορισμένη σχεδόν εκ του ασφαλούς στις αεροεπιθέσεις. Από την άλλη η Ρωσία επωφελείται από αυτήν την μακροχρόνια σύρραξη εξασφαλίζοντας δύο κρίσιμα ανταλλάγματα. Την παραμονή του Άσαντ στην Συρία και την ελαστικότητα της Δύσης απέναντι στην Ρωσία στο θέμα της Ουκρανίας.

Είναι φτωχά τα λόγια για να περιγράψω την εισήγηση του καθηγητή Αλέξανδρου Κούτση που άπλωσε στο ακροατήριο μας την σοφία του με το βάθος των γνώσεων του και κυρίως με την πίστη του που τόσο θερμά υποστηρίζω κι εγώ για έναν Αραβικό κόσμο Φιλελεύθερο και Δημοκρατικό!!!

Με αυτά κλείνω με λίγα λόγια για τον καθηγητή Αλέξανδρο Κούτση.

Στις 23/10 οι καθηγητές Χατζής και Δημητράκος για τον Καρλ Πόπερ και την Ανοικτή Κοινωνία και στις 30/10 η Μεγάλη Διαμάχη Μπήτρου-Λαπαβίτσα για το Ευρώ και το μέλλον της πατρίδας μας.

Και φυσικά χίλια ευχαριστώ στον Ανδρέα Ανδριανόπουλο που εναργής, δυναμικός και αειθαλής, με το Ινστιτούτο που διευθύνει, μας δίνει την δυνατότητα για πολιτικό και επιστημονικό οξυγόνο στο κλεινόν μας άστυ που ασφυκτιά από την υλική και πνευματική φτώχεια των καιρών που δεν οφείλονται μόνον στην οικονομική κρίση…

Ο Αλέξανδρος Κούτσης σπούδασε πολιτικές επιστήμες (BA, Political Science) στο πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο (ΗΠΑ) και απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών (ΜΑ) στην Πολιτική της Ανατολικής Αφρικής από το πανεπιστήμιο του Χαρτούμ (Σουδάν). Μερικά χρόνια αργότερα απέκτησε τον τίτλο του διδάκτορα (PhD) στην Πολιτική της Μέσης Ανατολής από την σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου στην Μ. Βρετανία. Από το 1978 ο Αλέξανδρος Κούτσης διδάσκει διάφορα μαθήματα σχετικά με την Μέση Ανατολή στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στην Αθήνα. Μεταξύ 1980 και 1982 υπηρέτησε ως διευθυντής μελετών στο Ελληνικό Μεσογειακό Κέντρο Αραβικών και Ισλαμικών Σπουδών (ΕΜΚΑΙΣ), το οποίο είναι συνδεδεμένο με το Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τα γνωστικά πεδία στα οποία ειδικεύεται περιλαμβάνουν : Την πολιτική ιστορία της σύγχρονης Μέσης Ανατολής από το 1800 ως τις μέρες μας, Πολιτική ιδεολογία και συγκριτική πολιτική στην Μέση Ανατολή, καλύπτοντας την ανάπτυξη της αραβικής φιλελεύθερης ιδεολογίας, τον αραβικό σοσιαλισμό και το πολιτικό Ισλάμ, αλλά και την συγκριτική μελέτη των κυβερνώντων καθεστώτων στην περιοχή, την εξωτερική πολιτική των Μεγάλων Δυνάμεων στην Μέση Ανατολή από το 1945 και μετά, με έμφαση στις ΗΠΑ, Μ. Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία (και αργότερα την Ευρωπαϊκή Ένωση), και την Σοβιετική Ένωση (πλέον Ρωσία), τις περιφερειακές σχέσεις: σχέσεις μεταξύ των Αραβικών κρατών, Αραβο – Τουρκικές σχέσεις, Αραβο – Ισραηλινές σχέσεις, Αραβο – Ιρανικές σχέσεις, Ιρανο – Τουρκικές σχέσεις και Ισραηλινό – Τουρκικές σχέσεις, την Ισλαμική πολιτική σκέψη, με έμφαση σε θεμελιώδη θέματα, όπως η ισλαμική αντίληψη για το κράτος, η πολιτική εξουσία, αντιπροσωπευτικοί / συμβουλευτικοί θεσμοί, βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, η θέση της γυναίκας και η εθνική ενσωμάτωση των μειονοτήτων. Ο καθηγητής Αλ. Κούτσης έχει στο ενεργητικό του σημαντικό αριθμό εκδόσεων και δημοσιεύσεων στα Ελληνικά και τα αγγλικά. Σε αυτές περιλαμβάνονται δύο συγγράμματα στα ελληνικά, ένα για την πολιτική ανάπτυξη της Μέσης Ανατολής και ένα για τις συγχρονες τάσης του πολιτικού Ισλάμ. Η αρθρογραφία του καλύπτει σημαντικά θέματα που εκτείνονται από τις πολιτικές ενέργειας των κρατών της Μέσης Ανατολής έως τα μεταβαλλόμενα στρατηγικά μοτίβα στην Μέση Ανατολή και τις εξελισσόμενες σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις χώρες της περιοχής. Ο καθηγητής Αλεξανδρος Κούτσης μιλάει άπταιστα αγγλικά, αραβικά και γαλλικά.

*Ο Παναγιώτης Ευαγγελόπουλος είναι Διδάκτορας Οικονομικών του Πανεπιστημίου Αθηνών και Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου