Γράφει ο Κώστας Χριστίδης

Δημοσιεύθηκε στην Εστία στις 7 Νοεμβρίου 2014

Το Παρίσι και το Λονδίνο είναι οι περίλαμπρες πρωτεύουσες δύο ένδοξων χωρών που εξακολουθούν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στα παγκόσμια δρώμενα. Ο τίτλος του άρθρου δεν αναφέρεται, βεβαίως, στο ομώνυμο αριστούργημα του Τσάρλς Ντίκενς, αλλά σε ορισμένες πρόσφατες, χαρακτηριστικές εξελίξεις με επίκεντρο τις πόλεις αυτές που έχουν, νομίζω, ενδιαφέρον να εξετασθούν πιο αναλυτικά και συγκριτικά.

Προ ολίγων εβδομάδων διεξήχθη σε κοντινό προάστιο του Παρισιού η ετήσια συνάντηση της Medef, της Συνομοσπονδίας των Γάλλων Εργοδοτών. Προσήλθε σε αυτήν ο κ. Μανουέλ Βαλλς, ο από τον Μάρτιο 2014 σοσιαλιστής πρωθυπουργός της χώρας και είπε: «Γνωρίζω ότι παραδοσιακά η Αριστερά και οι επιχειρήσεις είναι σε αντίπαλα στρατόπεδα, αλλά η Γαλλία σας χρειάζεται» (!!) Οι συγκεντρωμένοι επιχειρηματίες χειροκρότησαν όρθιοι τον πρωθυπουργό, η αριστερά όχι. Μερικοί βουλευτές χαρακτήρισαν τον λόγο του ως «προβοκάτσια», άλλοι ως αίρεση. Ένας εξ αυτών, ονόματι Λοράν Μπομέλ, είπε ότι πρόκειται για «μία ιδεολογική πρόταση που βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με ό,τι πιστεύουμε στην αριστερά επί δεκαετίες». 

Τι όμως συμβαίνει πράγματι στην Γαλλία επί δεκαετίες; Είτε κυβερνά η Αριστερά είτε η Δεξιά, ακολουθείται σταθερά μία πολιτική κρατικού παρεμβατισμού (dirigisme), με μεταβαλλόμενη κάθε φορά δοσολογία, πάντοτε όμως με υψηλές δημόσιες δαπάνες και με έναν εργατικό κώδικα 3.648 σελίδων (!) που επιβάλλει την ύπαρξη «εργατικών συμβουλίων» σε επιχειρήσεις απασχολούσες πενήντα ή περισσότερα άτομα. Ως αποτέλεσμα, υπάρχουν πολλαπλάσιες σε αριθμό επιχειρήσεις με 49 εργαζόμενους, ώστε να παρακάμπτεται η υποχρέωση για τα εργατικά συμβούλια, τα οποία αποφασίζουν μέχρι και για την αγορά και την διάταξη των επίπλων της επιχείρησης.(!) Σε πρόσφατη δημοσκόπηση, 61% των ερωτηθέντων είπαν ότι το όριο των 35 εργάσιμων ωρών εβδομαδιαίως πρέπει να αναπροσαρμοστεί (όπως και άλλα μέτρα που δήθεν προστατεύουν την απασχόληση αλλά στην πράξη αποτρέπουν νέες προσλήψεις), ενώ το 56% συμφώνησε ότι οι δημόσιες δαπάνες πρέπει να μειωθούν.

Και όμως, δεν είναι περισσότερο από δύο χρόνια όταν ο Πρόεδρος Ολάντ, προεκλογικά, κήρυσσε τον «πόλεμο κατά του χρηματιστικού κεφαλαίου» και κατηγορούσε τους «άπληστους και αλαζόνες πλούσιους». Υποσχέθηκε ανώτατο φορολογικό συντελεστή 75% για τα πολύ υψηλά εισοδήματα, αύξησε τους φόρους συνολικά κατά 30 δις ευρώ στο πρώτο έτος διακυβέρνησης, κατάργησε το αφορολόγητο των υπερωριών (που κρίθηκε ως φιλο-εργοδοτικό μέτρο του προκατόχου του Σαρκοζί), επέβαλε όρια και ελέγχους στα ενοίκια, με αποτέλεσμα να σταματήσουν νέες οικοδομές, και πολλές άλλες ρυθμίσεις που τραυμάτισαν την εμπιστοσύνη, οδήγησαν σε μεγάλο περιορισμό τις επενδύσεις και ώθησαν πολλούς εύπορους να μετεγκατασταθούν στο Λονδίνο, τις Βρυξέλλες και άλλα μέρη στο εξωτερικό.

Τώρα ο κ. Βαλλς αγωνίζεται να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα. Δηλώνει ότι «ο πλούτος πρέπει να παραχθεί προτού αναδιανεμηθεί», ότι η Γαλλία, που δεν είχε ισοσκελισμένο προϋπολογισμό από το 1974, «έζησε για πολλές δεκαετίες υπεράνω των δυνατοτήτων της» και ότι η Αριστερά πρέπει να συμφιλιωθεί με την επιχειρηματικότητα γιατί «αυτό που μετρά είναι το αποτέλεσμα, όχι η ιδεολογία». Στην γενναία αυτή προσπάθειά του ο κ. Βάλλς έχει λίγους συμμάχους, μικρή πολιτική νομιμοποίηση και μειωμένο πολιτικό χρόνο.

Στο Λονδίνο, η ατμόσφαιρα είναι διαφορετική. Στις παλαιότερα υποβαθμισμένες ανατολικές συνοικίες της πόλης, κάθε βράδυ τις μεταμεσονύκτιες και τις πρώτες πρωινές ώρες η κίνηση είναι στα ύψη. Η κυκλοφορία διεξάγεται με βραδείς ρυθμούς. Νυκτερινοί αγοραστές σχηματίζουν ουρές σε ψητοπωλεία, μπυραρίες, καταστήματα ψιλικών, όπου αγοράζουν εφημερίδες, σοκολάτες, παυσίπονα, χαρτικά. Ως μία από τις παγκόσμιες πρωτεύουσες το Λονδίνο εξομοιώνεται με τούς ρυθμούς άλλων μητροπόλεων όπως η Νέα Υόρκη και το Βερολίνο.

Ο πληθυσμός της πόλης κατά τις τελευταίες δεκαετίες αυξάνεται σταθερά, παρά την ταυτόχρονη σημαντική αύξηση του κόστους ζωής. Μεταξύ του 2001 και του 2011 αυξήθηκε κατά 14%, με μεγαλύτερη αύξηση στις ηλικίες 15-29 ετών. Το 2013 η πόλη προσείλκυσε αριθμό τουριστών αυξημένο κατά 44% σε σχέση με μία δεκαετία πριν. Από το 2003 καταργήθηκαν περιορισμοί στα ωράρια λειτουργίας των εστιατορίων, μπάρ και άλλων επιχειρήσεων (που ανέτρεχαν από την εποχή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου). Έτσι οι κάτοικοι και οι διαμένοντες στην αγγλική πρωτεύουσα μπορούν, πέραν των κέντρων εστίασης και διασκέδασης, να επισκέπτονται, καθ’ όλη την διάρκεια του εικοσιτετραώρου, γυμναστήρια, κομμωτήρια, ακόμη και θέατρα και επιλεγμένα μουσεία, όπως η Tate Gallery που με αφορμή την πρόσφατη έκθεση έργων του Matisse λειτούργησε επί 36 ώρες συνεχώς! 

Η μετακίνηση διευκολύνεται από τον υπερδιπλασιασμό των νυκτερινών δρομολογίων των μαζικών μέσων μεταφοράς. Από τον προσεχή Σεπτέμβριο, πέντε γραμμές του μετρό θα λειτουργούν επί εικοσιτετραώρου βάσης, με συχνότητα νυκτερινών δρομολογίων ανά δέκα λεπτά της ώρας. Οι δε μετακινούμενοι δεν είναι αποκλειστικά διασκεδάζοντες. Υπολογίζεται ότι το 50% εξ αυτών απασχολούνται σε νυκτερινές εργασίες. 

Ας δούμε που οδηγούν και οι διαφορετικές προσεγγίσεις στις δύο πρωτεύουσες (στοιχεία 3ου τριμήνου 2014): Ανεργία, Ηνωμένο Βασίλειο 6,2%, Γαλλία 10,5%. Ρυθμός ανάπτυξης ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, Ηνωμένο Βασίλειο, αύξηση 3,7%, Γαλλία, μείωση -0,1%. Οι δείκτες είναι αποκαλυπτικοί, τα σχόλια περιττεύουν.

email: kchristidis@hotmail.com