Γράφει ο Αθανάσιος Χ. Παπανδρόπουλος

Δημοσιεύθηκε στο European Business Review στις 6 Απριλίου 2015

Σε αυτήν την συγκυρία, το βιβλίο της Κατερίνας Δαλακούρα, λέκτορα Διεθνών Σχέσεων στo London School of Economics and Political Science, είναι μία χρήσιμη πηγή προβληματισμού και πολιτικής ανάλυσης με αντικείμενο τις απαντήσεις σε ποικίλα ερωτήματα περί το Ισλάμ και την σχέση του με τα ανθρώπινα δικαιώματα, την δημοκρατία και τις κοινωνίες δικαίου.

Στην Ελλάδα της αντιμνημονιακής ρητορείας και της δήθεν πατριωτικής εξάρσεως, για το Ισλάμ και τον ρόλο του εφεξής στα δρώμενα του 21ου αιώνα δεν γίνεται και πολύς λόγος. Και αυτό παρά το γεγονός ότι η χώρα συνορεύει με μία αναδυόμενη, ισλαμική περιφερειακή δύναμη, ενώ από γεωπολιτικής πλευράς βρίσκεται σε μία περιοχή-ναρκοπέδιο.

Σε αυτήν την συγκυρία, το βιβλίο της Κατερίνας Δαλακούρα, λέκτορα Διεθνών Σχέσεων στo London School of Economics and Political Science, είναι μία χρήσιμη πηγή προβληματισμού και πολιτικής ανάλυσης με αντικείμενο τις απαντήσεις σε ποικίλα ερωτήματα περί το Ισλάμ και την σχέση του με τα ανθρώπινα δικαιώματα, την δημοκρατία και τις κοινωνίες δικαίου.

Ευθύς εξ αρχής η Κατερίνα Δαλακούρα –η οποία έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της επαγγελματικής της δραστηριότητας σε έρευνες για τα ισλαμικά κινήματα και την σχέση τους με τα ανθρώπινα δικαιώματα– θέτει τα ακόλουθα ερωτήματα: Είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα μία παγκόσμια ή μήπως μία αποκλειστικά «δυτική» αξία –και επομένως μη εφαρμόσιμα σε άλλες κοινωνίες; Πώς επηρεάζει το Ισλάμ την πρόσληψη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις μουσουλμανικές κοινωνίες; Υπάρχει άραγε μία εγγενής αντίθεση μεταξύ του Ισλάμ ως θρησκείας, από την μία πλευρά, και των αξιών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, από την άλλη; Πώς αποτιμούμε τις προτάσεις για μία ισλαμική αντίληψη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;

Για να απαντήσει στα ερωτήματα αυτά, τα οποία σήμερα είναι κρίσιμα όσο ποτέ άλλοτε, η Κατερίνα Δαλακούρα χωρίς φόβο και πάθος πάει βαθειά στις αναζητήσεις της και τελικά προσφέρει στον αναγνώστη μία σοβαρή και τεκμηριωμένη ανάλυση, η οποία ανατρέπει πολλά στερεότυπα.

Βέβαια, το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν τα γεγονότα που συνέβησαν με την «αραβική άνοιξη», πριν την τραγωδία της Συρίας και προτού εμφανισθεί στο προσκήνιο το Ισλαμικό Κράτος. Παρόλα αυτά, δίνει την ευκαιρία στον αναγνώστη να καταλάβει ότι η ερμηνεία του Ισλάμ σε σχέση με τις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν είναι στατική, αλλά υπόκειται σε επαναδιατύπωση υπό την επίδραση κοινωνικών και οικονομικών εξελίξεων, καθώς και των πολιτικών κυρίαρχων ή ανερχόμενων ομάδων.

Επίσης, η Κατερίνα Δαλακούρα επισημαίνει τα σοβαρά λάθη της Δύσεως που αποδυνάμωσαν τις φιλελεύθερες δυνάμεις στον ισλαμικό κόσμο, ενισχύοντας ταυτοχρόνως τους ακραίους ισλαμιστές και το αντιδυτικό μένος που καλλιεργούν. Στο πλαίσιο αυτό, η συγγραφέας εξετάζει τις περιπτώσεις της Αιγύπτου, της Τυνησίας, του Μαρόκου, της Αλγερίας και της Ιορδανίας και διαπιστώνει ότι στις χώρες αυτές υπάρχουν προϋποθέσεις ανόδου της δημοκρατίας –αρκεί, βέβαια, να υπάρξει και η ανάλογη στήριξη από τον δυτικό κόσμο.

Σημαντικές, τέλος, είναι και οι επισημάνσεις της συγγραφέως για την εξέλιξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον 20ο και τον ρόλο που το σημαντικό αυτό γεγονός μπορεί να διαδραματίσει στον 21ο αιώνα.

Πηγή: European Business Review