Γράφει ο Πλάμεν Τόντσεφ*

Δημοσιεύθηκε στο the book’s journal στις 12 Μαΐου 2015

Όσοι έχουν την ατυχία να αντέχουν την γκρίνια μου καιρό τώρα θα θυμούνται πόσα χρόνια φωνάζω ότι είναι πολύ πιθανό η Ελλάδα να γίνει – τηρουμένων των αναλογιών – το Αφγανιστάν της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προφανώς όχι ως προς το βιοτικό επίπεδο, αλλά ως το failed state της Ευρώπης. Ως κράτος που αποτυγχάνει να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής και στα πρότυπα του ευρωπαϊκού περιβάλλοντος. Αλλά και ως χώρα που για πολλούς και διάφορους λόγους βυθίζεται στην απομόνωση.

Ευρισκόμενος στην Καμπούλ αυτές τις μέρες έχω εντοπίσει κι άλλες ομοιότητες που θα μού πάρουν χρόνο να τις αναλύσω. Αλλά μια από αυτές είναι η «αγιοποίηση» πολλών ηρώων στο Αφγανιστάν και η ανάδειξή τους σε «μάρτυρες» που έχασαν τη ζωή τους για το καλό της πατρίδας. Υποθέτω ότι σ’αυτήν τη λογική εντάσσεται και ο φόρος τιμής που απέτισε πριν από ένα μήνα περίπου η πρόεδρος της Βουλής, η Ζωή Κωνσταντοπούλου, στον 77χρονο αυτόχειρα στην πλατεία Συντάγματος.

Δεν γνωρίζω πώς ακριβώς ορίζονται οι σύγχρονοι μάρτυρες στην Ελλάδα και πόσοι μπορεί να είναι. Αλλά με εντυπωσιάζει η ίδια η έννοια του “μάρτυρα”, διότι είναι κάτι που το συναντάς καθημερινά στο Αφγανιστάν. Λόγω της τραγικής πρόσφατης ιστορίας της, η χώρα αυτή έχει μια πληθώρα πεσόντων με την ιδιότητα του σαχίντ (η αραβική λέξη για «μάρτυρας» που έχει διαδοθεί μέσω του Κορανίου). Οι σαχιντίν (πληθυντικός του σαχίντ) αποτελούν σημαντικό μύθο, αναγκαίο για τη συνοχή του κατακερματισμένου αφγανικού έθνους, αλλά και για τη νομιμοποίηση της πολιτικής τάξης στο Αφγανιστάν μετά την ανατροπή των Ταλιμπάν. Λόγου χάρη, σαχίντ θεωρείται ο Aχμάντ Σαχ Μασούντ, ο θρυλικός ηγέτης της Βόρειας Συμμαχίας, ο οποίος δολοφονήθηκε από την αλ-Κάιντα δύο μέρες πριν από την 11η Σεπτεμβιου 2001.

Πολλοί σαχιντίν υπάρχουν και σε άλλες μουσουλμανικές χώρες – φερ’ ειπείν, στο γειτονικό Πακιστάν σαχίντ έχει ανακηρυχθεί και η πρώην πρωθυπουργός Μπεναζίρ Μπούτο, η οποία έχασε τη ζωή της σε τρομοκρατική επίθεση το 2007. Οι περισσότεροι σαχιντίν στον αραβομουσουλμανικό κόσμο ήταν μαχητές σε εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες ενάντια σε ξένους κατακτητές, όπως λ.χ. οι μουτζαχεντίν στο Αφγανιστάν (οι μαχητές ταγμένοι στον ιερό πόλεμο, την τζιχάντ) επί σοβιετικής κατοχής ή πολλά μέλη της ένοπλης Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLΟ) επί Γιάσερ Αραφάτ. Και το ερώτημα είναι: βρίσκεται η ευρωπαϊκή Ελλάδα υπό κατοχή ή σε εμπόλεμη κατάσταση εν έτει 2015; Και χρειάζεται σύγχρονους μάρτυρες, π.χ. νέους Αθανάσιους Διάκους ή ένα νέο Μεσολόγγι; Ή ένα νέο Κούγκι;

Διότι η ανάδειξη νέων – πάντα αντιμνημονιακών – μαρτύρων στην Ελλάδα σαφέστατα παραπέμπει σε εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες – εναντίον τίνος; Εναντίον των ευρωπαίων εταίρων και πιστωτών της χώρας; Κι αν τυχόν φαίνονται υπερβολικές οι ανησυχίες για την καλλιέργεια ενός πολεμικού κλίματος, αρκεί να προσέξουμε πόσες φορές προβεβλημένα στελέχη της κυβέρνησης έχουν αναφερθεί σε «πόλεμο». Δεν είναι καθόλου τραβηγμένο, λοιπόν, να σχολιάσει κανείς την προσπάθεια κατασκευής ενός νέου εθνικού μύθου με στόχο τη συσπείρωση του έθνους. Και πάλι: εναντίον τίνος; Υποθέτω, κατά των επιβουλών της ΕΕ ή της Νέας Τάξης Πραγμάτων, κατά της οποίας συχνά-πυκνά καταφέρονται ο Πάνος Καμμένος και οι ομοϊδεάτες του τόσο στους ΑΝΕΛ, όσο και στον ΣΥΡΙΖΑ.

*Διεθνολόγος και πολιτικός αναλυτής.

Πηγή: the book’s journal