Γράφει ο Δημήτρης Δημητράκος*

Δημοσιεύθηκε στις  9 Οκτωβρίου 2015

Να και που στη ΝΔ, και όχι μόνο στο ΠΑΣΟΚ στο ΚΚΕ και στον ΣΥΡΙΖΑ, εκφράζεται αποστροφή προς τον νεοφιλελευθερισμό.

Τον τελευταίο καιρό, όλοι τα έχουν βάλει με την παγκόσμια σατανική δύναμη, τον «νεοφιλελευθερισμό». Δεν θα αποπειραθώ εδώ ανάλυση της έννοιας. Το έχει κάνει παλιότερα ο φίλος Αριστείδης Ν. Χατζής (2004, 2007) “Η Επίσηµη Ιδεολογία της Παγκοσµιοποίησης: «Νεοφιλελευθερισµός», Φιλελευθερισµός και Οικονοµική Επιστήµη”. Έχω γράψει κι εγώ πριν αρκετά χρόνια άρθρο στο ΒΗΜΑ με τίτλο «Ποιος φοβάται τον (“νεο”)φιλελευθερισμό;» (3-3-2002).

Το πλήθος όσο και η ένταση των επιθέσεων κατά του νεοφιλελευθερισμού είναι αντιστρόφως ανάλογο προς τον…πλούτο των αναλύσεων του νοήματός του από αυτούς που τον καταριούνται. Μπορεί να πει κανείς, μάλιστα, για το νεοφιλελευθερισμό, παραφράζοντας τον Churchill, ότι ουδέποτε στην ιστορία της ανθρωπότητας, δεν ειπώθηκα τόσα πολλά, από τόσους πολλούς εναντίον ενός πράγματος που τους είναι τόσο άγνωστο.

Διότι, για τους επικριτές του (νεο)φιλελευθερισμού η εναντίωση σ’ αυτόν δεν αποτελεί ΣΗΜΕΙΟ ΚΑΤΑΛΗΞΗΣ ΜΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ, αλλά τουναντίον, ΣΗΜΕΙΟ ΕΚΚΙΝΗΣΗΣ για οποιοδήποτε πολιτικό επιχείρημα – είτε μέσα στη «δεξιά» είτε στην «αριστερή» πολιτική παράδοση.

Είναι το σημάδι αναγνώρισης του πολιτικώς ορθού στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας.

Και φυσικά, κανένας από τους επικριτές του νεοφιλελευθερισμού δεν μπαίνει στον κόπο να μας εξηγήσει τι είναι, να μας δώσει έναν ορισμό ή έστω τρόπους να τον αναγνωρίζουμε.

Επειδή αντιλαμβάνομαι ότι πολλοί θέλουν να είναι πολιτικά εντάξει – με το μέρος του Καλού και εναντίον των δυνάμεων του Κακού – πρέπει να μπορούν να καταπολεμούν τον διαβολικό νεοφιλευθερισμό όπου και αν βρίσκεται. Είναι γνωστό, όμως, ότι οι νεοφιλελεύθεροι σατανάδες κυκλοφορούν ανάμεσά μας, ότι παρεισδύουν υπούλως σε συζητήσεις χωρίς να αναγγέλλουν το πραγματικό τους στίγμα.

Πρέπει να τους αναγνωρίζουμε και να τους καταγγέλλουμε όταν τους ανακαλύπτουμε. Το επιχείρημά μας θα είναι απλό, λιγόλογο και καταλυτικό: «Αυτά που λες είναι νεοφιλελέυθερα». Εκεί τελειώνει η συζήτηση. Ο ξεμπροστιασμένος αντίπαλος είναι υποχρεωμένος οφείλει, κοκκινίζοντας με ντροπή, να ανασκευάσει το επιχείρημά του να αποκηρύξει ρητά τον νεοφιλελευθερισμό και να διαλύσει (αν μπορεί) οποιαδήποτε υποψία ότι είναι νεοφιλελεύθερος.

Πώς, όμως, μπορεί να αναγνωριστεί ο κρυπτόμενος, ύπουλος εσωτερικός εχθρός; Ακολουθεί μια λίστα αναγνωριστικών σημαδιών η οποία δεν είναι εξαντλητική και μπορεί να συμπληρωθεί από φίλους που έχουν εμπειρία στο ξεσκέπασμα των νεοφιλελεύθερων Εχθρών του Λαού και της Δημοκρατίας.

1.  Ο συνομιλητής αναφέρεται συχνά στην «ανοιχτή κοινωνία»

2.  Ο συνομιλητής δεν αναφέρεται ποτέ στον καπιταλισμό και στον ιμπεριαλισμό.

3.  Ο συνομιλητής καταφέρεται κατά του ολοκληρωτισμού

4.  Ο συνομιλητής δεν καταφέρεται κατά της παγκοσμιοποίησης

5.  Ο συνομιλητής χρησιμοποιεί με ύποπτα συχνό τρόπο τον όρο «φιλελεύθερος»

6.  Ο συνομιλητής δεν μιλάει ποτέ (ή πολύ σπάνια) για κοινωνική δικαιοσύνη

7.  Ο συνομιλητής χρησιμοποιεί τον όρο «κολεκτιβισμός»

8. Ο συνομιλητής αναφέρεται συχνά στους Karl Popper, ή/και στον Frederick Hayek, ή/και στον John Stuart Mill, ή/και στον Adam Smith, ενώ σπανίως ή και ουδόλως στον Karl Marx, ή στον Jeremy Corbyn ή στον Slavoj Žižek.

9. Ο συνομιλητής αναφέρεται (έστω και μια φορά) θετικά για την Margaret Thatcher.

10.O συνομιλητής δεν συμμετέχει σε ομαδικά χάχανα για την αναπηρία του Wolfgang Schäuble, αποφεύγει να ομολογήσει συμμετοχή στο περήφανο ΟΧΙ στο τελευταίο δημοψήφισμα και χαμογελάει αμήχανα όταν κάποιος αναφέρεται στην Angela Merkel ως «γκιόσα».

Επαναλαμβάνω ότι η λίστα δεν είναι εξαντλητική. Αλλά ελλείψει ορισμού του νεοφιλελευθερισμού από τους εχθρούς του, μας βοηθάει να τον αναγνωρίζουμε όταν εμφανίζεται.

* Ο κ. Δημήτρης Δημητράκος είναι καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.