Γράφει ο Κώστας Χριστίδης*

Δημοσιεύθηκε στην Εστία στις 16 Οκτωβρίου 2015

Κάποτε έδειξαν στον Milton Friedman τα έργα κατασκευής μίας νέας διώρυγας στην Ασία. Όταν εκείνος παρατήρησε πώς ήταν παράξενο το γεγονός ότι οι εργάτες μετέφεραν τεράστιες ποσότητες χωμάτων και βράχων χρησιμοποιώντας μικρά φτυάρια αντί για εκσκαπτικά μηχανήματα, του είπαν: «Δεν καταλάβατε, αυτό είναι πρόγραμμα για την παραγωγή θέσεων εργασίας». Η απάντησή του ήταν: «Α, νόμιζα πώς φτιάχνατε μία διώρυγα. Αν αυτό που θέλετε να δημιουργήσετε, είναι θέσεις εργασίας, γιατί δεν τους δίνετε κουτάλια αντί για φτυάρια;».

Το συμβάν αυτό δείχνει παραστατικά ότι δεν έχουμε ανάγκη από οποιεσδήποτε θέσεις εργασίας, έχουμε ανάγκη από παραγωγικές θέσεις εργασίας που να δημιουργούν κάποια προστιθέμενη αξία στην κοινωνία. Στο όνομα της καταπολέμησης της ανεργίας προσλαμβάνουμε υπεράριθμους δημοσίους υπαλλήλους, διατηρούμε κλειστά επαγγέλματα ή προσπαθούμε να «αναστήσουμε» νεκρές επιχειρήσεις (όπως η Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης). Τέτοιοι πυροσβεστικοί τρόποι αντιμετώπισης της ανεργίας γίνονται σε βάρος των δυνατοτήτων της οικονομίας να ανακάμψει και να βελτιώσει κατά τρόπο διατηρήσιμο τις τύχες όλων και μάλιστα των ανέργων.

Οι τεχνολογικές εξελίξεις ανέκαθεν αποτελούσαν βασική αιτία ανατροπής συνθηκών ευνοϊκών για τους εκάστοτε βολεμένους. Από τον 19^ο αιώνα αναπτύχθηκε η αντίληψη ότι οι μηχανές δήθεν καταδικάζουν χιλιάδες εργάτες σε φτώχεια, στερώντας την εργασία τους και το ψωμί τους. Έκτοτε έχει, βεβαίως, αποδειχθεί ότι η χρήση ανεπτυγμένης τεχνολογίας δεν μειώνει την απασχόληση, απλώς απελευθερώνει ανθρώπινη εργασία προς χρησιμοποίησή της για άλλους σκοπούς.

Στην εποχή μας νέες συγκλονιστικές τεχνολογικές εξελίξεις (αυτοκίνητα χωρίς οδηγό, ρομποτικές συσκευές κ.α.) θα τεθούν σύντομα σε εφαρμογή και θα ανατρέψουν καθιερωμένους τρόπους λειτουργίας της οικονομίας και της κοινωνίας.

Δήλωσε προσφάτως ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Emmanuel Macron: «Η αριστερά έκτισε την ιστορία της γύρω από την επέκταση των συλλογικών δικαιωμάτων. Ο μετασχηματισμός της οικονομίας μπορεί να σημάνει το τέλος αυτής της συλλογικής προόδου. Η πρόκληση, ισχυρίζεται, είναι να οικοδομήσουμε μία νέα προοδευτικότητα, δομημένη γύρω από την ιδέα της ατομικής προόδου για τον καθένα, με έναν συνδυασμό ευελιξίας και ασφάλειας».

Η εργασία θα αξιολογείται ολοένα περισσότερο με τα επιτυγχανόμενα αποτελέσματα και λιγότερο με τον χρόνο απασχόλησης. Η εκπαίδευση και η κοινωνική πρόνοια θα προσαρμόζονται σε εξατομικευμένες σταδιοδρομίες. Τι λένε για αυτές τις προκλήσεις ο κ. Τσίπρας, οι ριζοσπάστες αριστεροί αλλά και οι φανεροί ή κρυφοί σοσιαλιστές όλων των κομμάτων;

*Νομικός-Οικονομολόγος

kchristidis@hotmail.com