Γράφει ο Τηλέμαχος Μαράτος*

Δημοσιεύθηκε στην Εστία στις 4 Ιουνίου 2016

Ακουσίως η προσωπική στήλη γνώμης λειτουργεί ως ένα είδος ψυχαναλύσεως. Αυτό είναι κάπως οξύμωρο γιατί η διαδικασία της ψυχαναλύσεως – όπως και η εξομολόγησις – είναι κατ’ εξοχήν ιδιωτική, ενώ η «Στήλη Γνώμης», εφ όσον δημοσιεύεται, είναι δημόσια. Ακουσίως, ή όχι, η «στήλη» αποκαλύπτει πολλά για την ψυχική διάθεση του γράφοντος – την ώρα της γραφής της- αλά και για τον χαρακτήρα του – όσο και αν προσπαθεί να κρύψει την εγωπάθεια του, όταν έχει συνείδηση του πόσο ενοχλεί το «εγώ» – όταν συγκρούεται, μοιραίως, με το «εγώ» του αναγνώστου. Ιδίως όταν διαφωνεί. Λίγα λόγια περί εγωπαθείας. Ολίγη «εγωπάθεια» είναι δικαιολογημένη και απαραίτητη – στο μέτρο της αυτοπεποιθήσεως – σε όποιον έχει απόψεις περί τα συμβαίνοντα, και θέλει να τις εκφράσει. Άλλως, εάν δεν πιστεύει στον εαυτό του καλύτερα να σωπαίνει για εκείνα που δεν γνωρίζει.

Ο …μικρός αυτός πρόλογος προκλήθηκε από την παρατήρηση φίλου αναγνώστου ο οποίος – με κάποια ανησυχία – μου είπε ότι «παρατηρεί μία υφέρπουσα απαισιοδοξία στα κείμενά μου τελευταίως. Τι «υφέρπουσα»! Κοιτάζοντας τα πράγματα όπως αναφέρονται στις ειδήσεις και τις εφημερίδες νόμιζα ότι θα δικαιολογούσαν και κανονική κατάθλιψη! Παρά ταύτα, η παρατήρησις του φίλου λειτούργησε ως ένα είδος ξυπνητήρι, και σκέφθηκα μήπως υπάρχει μία «φωτεινή σκιά» – οξύμωρος μετάφραση του αγγλικού silver lining- μία ελπιδοφόρος προσδοκία, πίσω από τα μαύρα σύννεφα.

Εφ όσον η ρίζα των όσων μας ταλανίζουν είναι οικονομική – και από την μία πλευρά η αθλιότερη προοπτική για την χώρα μας λέγεται «Βενεζουέλα» (είχα γράψει με αυτόν τον τίτλο το Δεκέμβριο του 2015) και είναι το μαύρο σύννεφο, από την άλλη όμως η φωτεινή πλευρά είναι όλος σχεδόν ο υπόλοιπος κόσμος. Ας προχωρήσουμε λίγο άτακτα. Το 1991 η Ινδία, η μεγάλη αυτή χώρα – ολόκληρη ήπειρος – ήταν στα πρόθυρα της χρεωκοπίας . Προσέφυγε στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αυτό το διαβολικό ίδρυμα – που σύμφωνα με τους εγκεφάλους που περιφέρονται μεταξύ «Φίλιον» και Μεγάρου Μαξίμου, το ΔΝΤ ως όργανο του διεθνούς καπιταλισμού που έχει σκοπό να εξουθενώσει και να ισοπεδώσει τις φτωχές χώρες, αυτό το ΔΝΤ λοιπόν έβαλε την Ινδία σε ένα πρόγραμμα. Σήμερα η Ινδία έχει ΑΕΠ επτά τρισεκατομμύρια δολλάρια και κατά κεφαλήν 6000 δολλ. Οι δείκτες αυτοί αυξάνονται με τέτοιο ρυθμό ώστε προβλέπεται στο όχι μακρινό μέλλον να ξεπεράσει η Ινδία την Κίνα και να προχωρήσει προς το επίπεδο των ΗΠΑ, δηλαδή 17 τρις, ΑΕΠ, και 54000 δολλάρια κατά κεφαλήν.

Που βρίσκεται λοιπόν η αισιοδοξία; Υπάρχει ένα εκπληκτικό νούμερο που είναι δύσκολο να συλλάβει ο νούς και ακόμη δυσκολότερο να το πιστέψει. Σύμφωνα με τους Financial Times σήμερα «περιφέρονται» στις οθόνες των υπολογιστών εκείνων που ασχολούνται με την κίνηση κεφαλαίων – καθίστε – 267 τρισεκατομμύρια δολλάρια σε (συγγνώμη για το αμετάφραστο) exchange traded derivatives. Και αυτό είναι ένα μόνο είδος περιουσιακού στοιχείου. (asset). Από πού και πώς;

Σήμερα ο κόσμος παράγει 70 φορές περισσότερα «αγαθά» και υπηρεσίες από το 1800. Μια ματιά στην ντουλάπα σας θα το επιβεβαιώσει – συγκρίνεται την κατάσταση με μία ταινία μυθιστορήματος του Ντίκενς. Αυτή η εκρηκτική άνοδος του επιπέδου όλων – συγκριτικώς μάλιστα, σε ποσοστό, ιδίως των φτωχών, και μάλιστα των φτωχότερων του πλανήτη, οφείλεται στις ιδέες της Ελευθερίας, αυτές που ονομάζονται φιλελεύθερες, που επεκράτησαν μετά τον Διαφωτισμό και καρποφόρησαν με όχημα την βιομηχανική επανάσταση, την αλματώδη πρόοδο της τεχνολογίας και την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων και εταιρειών. Τις επάρατες πολυεθνικές και την ακόμη πιο …καταστροφική, παγκοσμιοποίηση.

Στο πείσμα των προφητειών του Μάρξ, οι πλούσιοι έγιναν μεν πλουσιότεροι – όχι ως πρόσωπα όμως αλλά κυρίως με την μορφή εταιριών – ενώ οι φτωχοί δεν έγιναν φτωχότεροι. Εκτός – αλλά ξέρετε εκτός από πού. Δεν χρειάζεται να το αναπτύξω σε νοήμονες ανθρώπους. Μια ματιά στον χάρτη αρκεί.

Σε αυτή λοιπόν την γωνιά της γής που δοκιμάζεται σκληρά από την ανικανότητα αδίστακτων απατεώνων, ανερυθρίαστων ψευδολόγων, ιδεοληπτικών, ημιμαθών, χωρίς ίχνος ηθικού ερείσματος και αναστολής. Αιωνίων φοιτητών που έχουν μείνει στον προ-περασμένο αιώνα στην «πολιτική οικονομία». Ερασιτεχνών, που ούτε έμαθαν ποτέ, ούτε έχουν διάθεση να μάθουν πώς είναι ο κόσμος, πως έχει εξελιχθεί και που πάει. Έρμαιος ο δύσμοιρος αυτός λαός, θύμα της ίδιας του της αυταπάτης, υφίσταται τον φθόνο και την εκδικητική μανία, εκείνων που το μόνο που ελπίζουν πραγματικά είναι η τιμωρία όλων των «αντιδραστικών». Τιμωρία που οι ομοϊδεάτες τους εφήρμοσαν συστηματικά από την γκιλοτίνα, μέχρι τα γκουλάγκ, τις «εκκαθαρίσεις» εκατοντάδων εκατομμυρίων… Το πνεύμα είναι το ίδιο.

Που είναι η ελπίδα; Η ελπίδα βρίσκεται ακριβώς σε αυτό τον ωκεανό των τρισεκατομμυρίων που μας περιβάλλει, και περιμένει την πρώτη ευκαιρία της απελευθέρωσής μας για να έρθει και στην Ελλάδα. Τότε θα εκτιναχθεί η οικονομία σαν το ελατήριο, της παραβολής του Τσίπρα, ακριβώς την στιγμή που ο ίδιος θα σηκωθεί να φύγει και δεν θα το συμπιέζει πλέον.

*Πλοίαρχος Ε.Ν., συγγραφέας